تدوین پیشران‌های محلی توسعۀ روستایی با استفاده از روش آینده‌پژوهی مطالعه موردی: سکونتگاه‌‌های روستایی شهرستان بناب

جایگاهجوامع روستاییدر توسعۀ همه‌جانبۀ کشور بر کسی پوشیده نیست. با وجود اهمیت توسعۀ روستایی، امروزه شناسایی و استفاده از توانمندی‌‌ها و پتانسیل‌‌های محلی در کنار یافتن‌‌ راهکارهای عملی رفع موانع توسعه، یکی از راهکارهای عملی و تجربه‌شدۀ موفق برای توسعۀ روستایی محسوب می‌‌شود؛ ازاین‌‌رو ضرورت شناسایی پیشران‌‌های محلی مؤثر بر توسعۀ روستایی و برنامه‌‌ریزی آگاهانه مبتنی‌بر آن‌ها می‌‌تواند راهگشای توسعۀ روستاها باشد. پژوهش حاضر با رویکرد آینده‌‌پژوهی، پیشران‌های کلیدی تأثیرگذار در توسعۀ روستاهای شهرستان بناب را شناسایی، استخراج و تحلیل کند. روشتحقیقمبتنی‌برروشدلفیاست.درابتدا،با نظرسنجی از 103 مدیر و کارشناسان حوزۀ روستا، 34 متغیر کلیدی مرتبط با ویژگی‌‌های 29 روستای شهرستان بناب شناسایی شد. در ادامه با استفاده از روش دلفی و با مشارکت 35 خبرۀ روستایی، نتایج در محیط نرم‌افزار میک‌‌مک تحلیل شد. براساس نتایج به‌دست‌آمده، مهم‌‌ترین پیشران‌‌های کلیدی به‌ترتیب اهمیت، پیشران منطقی‌کردن قیمت محصولات و حذف دلال و واسطه‌‌ها، قطع اثرپذیری روستاها از تحریم‌‌ها، گرانی و رکود از‌طریق استفاده از توانمندی‌‌های محلی، توجه مسئولان محلی به الگوهای تنوع معیشتی مانند تغییر الگوی کشت، اصلاح آبیاری، ایجاد اشتغال و کارآفرینی متناسب با مشاغل روستایی، مقابله با خشک‌شدن دریاچۀ ارومیه، مقابله با فرسایش خاک متناسب با شرایط خاک هر روستا، کاهش مدت‌زمان اجرای طرح‌‌های عمرانی ازطریق استفاده از امکانات محلی، سرمایه‌‌گذاری دولتیدر روستاها، دسترسی به شاخص‌‌های رفاه اجتماعی از‌طریق استفاده از توانمندی‌‌های محلی هر روستا، برنامه‌‌های آموزش و ترویج در روستاها و توجه به دانش بومی روستایی. همچنین براساس نتایج، روستاهای پرجمعیت و نزدیک به مرکز شهرستان از شرایط مساعدتری برخوردار هستند. درنهایت با توجه به وضعیت روستاهای شهرستان بناب و متناسب با این پیشران‌‌ها پیشنهادهای در راستای توسعۀ روستایی ایران ارائه شده‌است.